Malaria

Malaria is een ernstige infectieziekte die wordt veroorzaakt door parasieten van het geslacht Plasmodium. Deze parasieten worden overgedragen door de beet van geïnfecteerde muggen, vaak in tropische en subtropische gebieden. In Nederland komt malaria zelf niet voor, maar het kan wel opgelopen worden door reizen naar risicogebieden.

Waar komt malaria voor?

Malaria komt voor in veel (sub)tropische regio’s van de wereld, waaronder delen van Afrika, Azië en Zuid- en Midden-Amerika. Reizigers die naar deze gebieden gaan, lopen het risico om besmet te raken met de malariaparasieten. Wil je weten in welke landen je malaria kunt oplopen? Kijk dan op de pagina ‘Advies per land‘ voor up-to-date informatie over de risico’s per bestemming.

Hoe wordt malaria overgedragen?

Malaria wordt voornamelijk overgedragen door de Anopheles mug. Deze muggen bijten voornamelijk in de avond en nacht, tussen zonsondergang en zonsopgang. Wanneer je gebeten wordt door een geïnfecteerde mug, komen de malariaparasieten via de bloedbaan in je lichaam. De parasieten vermenigvuldigen zich eerst in de lever en verplaatsen zich daarna naar de rode bloedcellen. Het is belangrijk om te weten dat je malaria niet van een andere persoon kunt krijgen, omdat de ziekte niet van mens op mens wordt overgedragen.

Wat zijn de symptomen van malaria?

De symptomen van malaria kunnen sterk variëren, maar beginnen vaak met koorts, vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn. In sommige gevallen kan de koorts gepaard gaan met koude rillingen, diarree, braken, hoesten of ademhalingsproblemen. De symptomen lijken sterk op die van griep. Malaria kan snel verergeren en zelfs dodelijk zijn als de ziekte niet op tijd wordt behandeld.

Er zijn vijf verschillende vormen van malaria, maar de gevaarlijkste vorm is malaria tropica, veroorzaakt door de Plasmodium falciparum parasiet. Deze vorm van malaria kan binnen enkele dagen dodelijk zijn, maar is goed te behandelen als de ziekte op tijd wordt herkend. Er zijn ook drie minder gevaarlijke vormen van malaria, veroorzaakt door de parasieten Plasmodium vivax, Plasmodium ovale en Plasmodium malariae. Deze vormen leiden zelden tot overlijden. De vijfde vorm, veroorzaakt door Plasmodium knowlesi, komt voornamelijk voor bij apen, maar kan soms ook bij mensen tot ziekte leiden.

Wanneer wordt je ziek van malaria?

Malaria tropica kan al binnen vier weken na besmetting tot ziekteverschijnselen leiden. Dit maakt het belangrijk om na terugkomst uit een malariagebied alert te blijven op symptomen en eventueel aanvullende behandeling te starten. Sommige malaria-voorkomend medicijnen moeten zelfs nog vier weken na terugkomst gebruikt worden. Er zijn echter ook medicijnen, zoals atovaquon/proguanil, die slechts één week na vertrek uit een malariagebied genomen hoeven te worden.

Behandeling van malaria

Malaria kan goed worden behandeld, maar het is cruciaal dat de ziekte snel wordt opgemerkt en behandeld. Als je kort geleden in een malariagebied bent geweest en symptomen ervaart, raadpleeg dan onmiddellijk een arts en vermeld je reisgeschiedenis. Door snel in te grijpen, kan ernstige schade of overlijden voorkomen worden.

Hoe voorkom je malaria?

Er bestaat momenteel geen vaccin tegen malaria, maar gelukkig zijn er verschillende manieren om jezelf te beschermen:

1. Muggenwering: De belangrijkste maatregel is het vermijden van muggenbeten. Dit kan door het dragen van lange mouwen en lange broeken, het gebruik van insectenwerende middelen (bijvoorbeeld DEET) en het slapen onder een muskietennet.
2. Chemoprofylaxe: In gebieden waar malaria veel voorkomt, kan het raadzaam zijn om medicijnen tegen malaria (chemoprofylaxe) te nemen. Deze medicijnen helpen voorkomen dat de parasieten zich in je lichaam nestelen. Het is belangrijk om tijdig te beginnen met de medicatie en deze volledig af te maken volgens het gegeven advies.
3. Noodbehandeling: Soms kan het nodig zijn om een noodbehandeling mee te nemen op reis, vooral als je naar een risicogebied gaat waar de toegang tot medische zorg beperkt is.

Waar kun je terecht voor advies over malaria?

Wil je weten welke malaria preventieve maatregelen je moet nemen voor jouw bestemming? Maak dan direct een afspraak voor een reis– of telefonisch consult. De reizigersverpleegkundigen helpen je bij het plannen van je reis en het nemen van de juiste voorzorgsmaatregelen. Zij kunnen je ook helpen bij het verkrijgen van een malariarecept en het geven van gedetailleerd advies over preventieve maatregelen.

Ziek na terugkomst uit malariagebied

Ok na terugkomst in Nederland kun je gedurende de eerste maanden ‘griepachtige’ klachtenkrijgen, al dan niet met koorts. Deze klachten kunnen de eerste tekenen zijn van een beginnende(ernstige) malaria infectie. Raadpleeg dan de (huis)arts en geef aan dat je onlangs in malariagebied bent geweest.